Волфрам

Бузургтарин кони волфрам “Майхура” дар нишеби ҷанубии қаторкӯҳҳои Ҳисор, дар масофаи 80 км аз шаҳри Душанбе ҷойгир аст. Дар солҳои 1960-ум ин кон ҳамчун кони дорои маъдани вольфрам коркард мешуд. Дар натиҷаи таҳқиқоти пешакӣ дар солҳои 1973-1975 дар ин ҷо 19 ҷисми маъданҳои саноатӣ бо дарозии 50-425 метр ва иқтидори 2-22 м. мушаххас гардиданд. Миқдори миёнаи оксиди волфрам -0.91% -ро ташкил медиҳад. Ба ғайр аз вольфрам дар кони «Майхура» миқдори зиёди руҳ, мис, висмут ва кадмий кашф шудаанд. Муҳимтарин маъданҳои минералии кони мазкур шеелит, сфалерит, пирротин ва халкопирит буда, минтақаи оксидшавӣ дар кон мавҷуд нест. Соли 1975 Кумитаи давлатии канданиҳои фоиданоки ИҶШС захираҳои саноатии кони маъданро тасдиқ карда буд. Аз ин рӯ истихроҷи волфрамро метавон дар ин майдон дубора оғоз кард. Қаблан волфрам барои истеҳсоли лампаҳои барқӣ васеъ истифода мешуд, аммо гузариш ба технологияҳои каммасраф боиси он гардид, ки ин самти татбиқ дар асл баста шавад. Бо вуҷуди ин, бозори волфрам аз гум кардани як сегменти муҳим бомуваффақият барқарор шуд ва дар тӯли се соли охир рушди устуворро нишон дод.

Хӯлаи омехтаи карбиди волфрам ба таври васеъ барои истеҳсоли як қисми назарраси асбобҳое, ки дар коркарди металл истифода мешаванд, маводи асосӣ мебошад. Истифодаи хӯлаҳои волфрами баландсуръат имкон дод, ки суръати коркарди метал 5-10 маротиба афзоиш ёбад. Дигар татбиқи муҳими волфрам дар истеҳсоли қисмҳои аз ҳарорат боркардашудаи муҳаррикҳои муосири ҳавопаймо мебошад. Дар оянда доираи татбиқи имконпазири волфрам метавонад ба таври назаррас васеъ карда шавад. Ба нақша гирифта шудааст, ки яке аз хӯлаҳои дар асоси ин металл буда, барои девори якуми реакторҳои байналмилалии термоядроии ITER истифода шавад. Вольфрам, аз сабаби қувват ва зичии баландаш, барои истеҳсоли гироскопҳои баландсуръат, ки дар системаҳои ба эътидол овардани технологияи мушакӣ ва кайҳонӣ истифода мешаванд, компоненти зарурӣ аст. Триоксиди вольфрам яке аз ҷузъҳои электролитҳои ҳарорати баланд аст, ки дар наслҳои нави ҳуҷайраҳои сӯзишворӣ истифода мешаванд.

Имрӯз, волфрам дар Иёлоти Муттаҳида ва Иттиҳоди Аврупо металли стратегӣ ба ҳисоб меравад. Истеъмоли металлҳо бо афзоиши ММД-и ҷаҳонӣ мустақиман алоқаманд аст. Зарурати истифодаи волфрам дар асбобҳои пӯлодӣ ва сохтмонӣ дар саросари ҷаҳон ба миён омадааст. Ҷузъҳои волфрам, аз қабили бари волфрам, варақаи волфрам, сими волфрам ва лентаи волфрам дар равшанӣ, электроника, нақлиёт, кимиё, гудозиш, технологияи тиббӣ ва энергетика истифода мешаванд.