Кули «Сарез»

Кули «Сарез» дар натиҷаи заминларза – заминҷумбие, ки соли 1911 дар минтақаи ВМКБ ва аниқтараш ноҳияи Рӯшон ба вуқуъ пайвастааст, ба  вуҷуд омадааст. Дарозии кули Сарез 55,8 км. буда чуқуриаш то 500 метр мебошад. Кул дар баланди 3263 метр аз сатҳи баҳр қарор дорад ва дар он беш аз 16 км³ об мавҷуд аст, ки руз то руз боз ҳам бештар мешавад.

Кули Сарез 3-юмин кули калонтарини Тоҷикистон аз ҷиҳати масоҳат буда байни қуҳҳо дар натиҷаи дар маҷрои дарёи Мургоб афтидани сангу маводҳои қуҳӣ пайдо шудааст. Куҳҳое, ки Сарезро иҳота кардаанд аз сатҳи руи кӯл боз то 2 415 метр баладтаранд. Оби Кули Сарез иборат аз оби ошомиданӣ буда ниҳоят тоза аст ва тақрибан то 50 метр чуқурии обаш бениҳоят мусаффо мебошад.