Мавзӯъ: Достони «Панҷи ноором»-и Мирсаид Миршакар

Нақша:

Муҳаддима

1. Таҳлили ғоявӣ ва бадсии достон

Хулоса

Шоири халқии Тоҷикистон Мирсаид Миршакар зодаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон буда, соли 1912 дар деҳаи Синдев ба дунё омадааст. У таҳсилоти ибтидоии хешро дар мактаби деҳаи Поршнев ва сипас дар мактаби интернати шаҳри Хоруғ гузаронидааст. Шоир дар мактаби ҳизбии шаҳри Душанбе низ таҳсил намудааст. Мирсаид Миршакар дар муассисаҳои ҷумҳуриявию ҳукуматй адои вазифа намудааст. Мирсаид Миршакар дар тӯли кору фаъолияти худ бо чандин ордену мукофотҳои давлатй сарфароз гардидааст. Эҷодиёти баъдиҷангии шоир, асосан, маҷмӯаи достонҳои ӯро ташкил медиҳад. Досгоннависӣ дар мероси адаби ӯ мавқеи муҳимро пайдо карда буд. Яке аз достонҳои бузурги баъдиҷангии ӯ достони «Панҷи ноором» мебошад. Шоир дар достон ҳаёти хушбахтонаи колхозҳои сарҳадй, ҳаёти озодй одамон, сарҳадчиён ва бодиққат посбонӣ кардани онҳо обу хоки Ватанро, ҳаёти мазлумонаи халқҳои машриқзаминро ба қалам додааст. Қаҳрамонони мусбати достони «Панҷи ноором» шахсони гуногун буда, аз сарҳадчиён, сарбозон, коргарони кон, духтарони меҳнатдӯсти кӯҳистонӣ, колхозчиён иборат мебошанд. Дар достон, ҳамчунин, муносибати софдилона ва самимонаи ишку муҳаббати ҷавонон тасвир ёфтааст. Кору фаъолият ва муваффақияти Точикистони кӯҳиро дар симои сарҳадчиён инъикос кардаает. Достон аз шаш қисм иборат мебошад. Дар бахшҳои гуногуни достон манзараҳои табиати кӯҳистон, ҳаёти мардум, меҳнати колхозчидухтарон, симои қишлоқи колхозй, шодию сурури онҳо, ҳаёти озодонаи онҳо тасвир ёфтааст. Достон аз қисмҳои ҷудогона иборат ёфта, ҳар як бахши он мақсаду мароми муайянеро ифода менамояд. Ҳар як қисми достон чунин огоз меёбад:

Мевазад боди тозаву форам,

Барги гулҳо ба ҷунбишанд аз он.

Мешавад паҳн дар фазо ҳар дам,

Ин суруди қадими кӯҳистон:

«Рузу шаб рудн Панци ноором,

Мезанад доду мезанад фарёд

Меравад худсарона, лекин ром

Ҳеҷ касро намешавад, ҳайҳот!»

Шоир достонро бо забони содаву равон накд мекунад. Барои равшании фикр бошад, аз санъатҳои бадей фаровон истифода намудааст.

Яке аз мавзӯъҳое, ки дар байни мавзӯъҳои дигари достон мавқеи муҳим дорад, ин мудофиаи сарҳади Ватан тавассути сарҳадчиён мебошад, ки дар достон ба таври воқей инъикос ёфтааст. Хулоса, муаллифи достон тарзу тариқи содаву равони баёнро интихоб кардаает, ки хеле ҷолиб мебошад. Чунин тарзу тариқи нигориш ба забон ва воситаҳои тасвири асар таъсири мусбат бахшидааст.